Przebieg i czas trwania kościelnego procesu małżeńskiego

Jak rozpocząć proces dot. stwierdzenia nieważności małżeństwa?

Krokiem koniecznym, aby rozpocząć kościelny proces małżeński (potocznie, choć niewłaściwie zwanym rozwód kościelny) jest skarga powodowa, którą powinno się złożyć do właściwego trybunału kościelnego tj. sądu swojej diecezji (w Łodzi, Warszawie, Wrocławiu). Warto skorzystać z pomocy adwokata kościelnego, aby właściwie przeprowadzić kolejne czynności w toku procesu.

 

Po otrzymaniu skargi wikariusz sądowy powołuje tzw. trybunał kolegialny, w skład którego wchodzi trzech sędziów, obrońca węzła małżeńskiego i notariusz. Przewodniczący kolegium wydaje dekret przyjęcia lub odrzucenia skargi powodowej.

W sytuacji przyjęcia skargi wzywa się strony do tzw. zawiązania sporu, czyli zajęcia stanowiska, czy chcą prowadzić proces z podanych w skardze tytułów. Jeśli strona ustanowiła pełnomocnika, sąd przesyła wezwanie także do niego. Obie strony powinny odpowiedzieć na to pismo. Po otrzymaniu odpowiedzi sąd ustala z jakich tytułów będzie prowadził sprawę.

 

Kolejne etapy tzw. rozwodu kościelnego

Po zgromadzeniu całego materiału dowodowego następuje tzw. publikacja akt, czyli możliwość przejrzenia dokumentów w siedzibie trybunału przez strony i ich pełnomocników. Następnie strony mogą przekazać sądowi uwagi oraz ewentualny wniosek o możliwość dopuszczenia nowych dowodów.

 

Jeśli w sprawie zostały zebrane wszystkie niezbędne dowody i akta zostały opublikowane, następuje zamknięcie postępowania dowodowego. Obie strony mogą przedłożyć w sądzie swoje obrony. Sporządzaniem profesjonalnego głosu obrończego zajmuje się adwokat kościelny.

 

Finalizacją sprawy jest podjęcie decyzji przez kolegium sędziowskie, co do ważności lub nieważności małżeństwa. Orzeczenie nieważności małżeństwa następuje, gdy sędziowie posiadają tzw. moralną pewność o jego nieważności.

 

Wyrok zostaje podany do wiadomości obu stronom. W sytuacji, gdy któraś ze stron czuje się pokrzywdzona wyrokiem, ma prawo zgłosić apelację do sądu apelacyjnego.

 

Adwokat kościelny Klaudia Król

Ile trwa proces stwierdzenia nieważności małżeństwa?

Łączna długość trwania procesu (według zarysowanych powyżej czynności) jest różna w zależności od sądu, który rozpatruje sprawę. Zazwyczaj decydująca jest ilość spraw, które rozpatruje dany sąd oraz ilość osób zaangażowanych w pracę sądu.

 

Na długość procesu mogą mieć również wpływ same strony postępowania, np. poprzez unikanie czy nie odbieranie korespondencji z sądu, brak stawiennictwa świadków w wyznaczonych terminach itp. Czas postępowania przed sądem jest uzależniony także od trybu prowadzenia procesu (od kilku tygodni, do kilku lat). Większość procesów w jednej instancji kończy się przed upływem dwóch lat.